Szczygieł (Carduelis carduelis)
Szczygieł to mały ptak z rodziny łuszczakowatych. Jego rozpoznanie nie sprawia problemu, ponieważ ma charakterystyczne upierzenie. Jego łacińska nazwa pochodzi od ostów, czyli ulubionego pożywienie tych ptaków.
Szczygły można spotkać w sadach i parkach, ale najłatwiej dostrzec je na łąkach i polach, gdzie żerują na chwastach, takich jak osty i łopiany. Ptaki wyjadają z nich nasiona, dlatego zaliczamy je do ziarnojadów.
Ze względu na swoje piękno i melodyjny śpiew szczygły przez wiele lat były odławiane i trzymane w klatkach. Obecnie jest to zabronione, ale istnieją hodowle tych ptaków, w których od pokoleń żyją one w wolierach.
Dlaczego szczygłów jest coraz mniej?
Jednym z powodów jest stosowanie oprysków w sadach i na działkach, które mogą powodować zatrucia u ptaków. Dlatego odradzam stosowanie chemicznych środków ochrony roślin, zachęcam też, żeby pozostawić w swoim ogrodzie niewielki zakątek z chwastami, zwłaszcza ostami. Ptaki znajdą tam pożywienie, a my będziemy mogli cieszyć się ich śpiewem i widokiem. Jesienią dobrze jest pozostawić suche kwiatostany roślin jadalnych dla ptaków, takich jak słoneczniki, osty czy nasiona kosmosów.
Szczygły można spotkać również w karmnikach, najczęściej odwiedzają je ptaki migrujące na południe, ale są też osobniki pozostające w naszym kraju na zimę.
Szczygieł w sztuce i symbolice
Szczygieł często pojawiał się w malarstwie religijnym, zwłaszcza w przedstawieniach Matki Boskiej z Dzieciątkiem Jezus. Można go zobaczyć na obrazach Leonarda da Vinci, Michała Anioła czy Rafaela.
Obraz przedstawia Madonnę karmiącą Dzieciątko Jezus, a w dłoniach Dzieciątka znajduje się mały ptak, prawdopodobnie szczygieł.
Przedstawia Matkę Boską z Dzieciątkiem Jezus i małym Janem Chrzcicielem. Jezus trzyma w dłoni szczygła, co symbolizuje jego przyszłą mękę.
Czerwona maska na głowie szczygła symbolizuje krew, ponieważ według legendy ptak miał wyciągać ciernie z korony konającego Chrystusa. Osty, którymi żywią się szczygły, były w średniowieczu uznawane za rośliny święte i kojarzono je z koroną cierniową. Z tego powodu szczygieł uważany jest za „ptaka Męki Pańskiej” i towarzyszył Jezusowi od narodzin aż do śmierci.
Postaciami przedstawionymi w reliefie są Maria, Dzieciątko Jezus i mały św. Jan Chrzciciel. Kompozycja przedstawia św. Jana, który wyciąga dłonie ze szczygłem w stronę Jezusa. Widok ptaka wywołuje u Jezusa strach, a przerażone Dzieciątko instynktownie szuka schronienia w ramionach matki. Maria, zachowując spokój i obserwuje zabawę dzieci.
Ciekawostki o szczygle
Podczas obrączkowania badacze odkryli, że w jeden dzień ten mały ptak potrafił przelecieć ponad 300 km (lot między Majorką a Algierią). Więcej ciekawostek o szczygle znajdziesz tutaj.
- W Polsce żyje około 650–915 tys. par lęgowych.
- Waga: 16 g
- Długość ciała: 12 cm
- Rozpiętość skrzydeł: 24 cm
Produkty z motywem szczygła
